Consumeren tot we er bij neervallen.

Het college van Zaanstad heeft als voornemen om heel Zaanstad tot toeristisch gebied te verklaren. Op die manier mogen alle winkels open, op alle dagen van het jaar. Kunnen we met z'n allen nog meer consumeren dan we nu doen. Tenminste, dat lijkt de hoop van het college. Ik ben daar, als CDA-er niet voor. En daar heb ik meer redenen voor dan zondagsrust alleen.

Als overheid moet je het goede voorbeeld geven. Een wet op een oneigenlijke manier gebruiken lijkt me een heel erg fout voorbeeld. En dat is wat hier natuurlijk gebeurd. Het is niet zo dat heel Zaanstad bezocht wordt door toeristen, en er is geen Zaankanter die anders gelooft.  Het college gebruikt een gat in de bestaande wetgeving om een doel te bereiken. Lijkt me niet dat we willen dat de Zaanse burgers hetzelfde gaan doen.

De argumenten zijn al net zo weinig verheven als het doel. "Andere gemeentes doen het ook!" Alsof ik in discussie ben met een van mijn havo 3 leerlingen die met een propje gegooid heeft. Dat andere overheden het verkeerde voorbeeld geven is reden te meer je rug recht te houden, en simpelweg de wet, naar geest en letter te respecteren.

Economische groei valt er niet te verwachten, stelt het college nota bene zelf. Want ja, hoeveel Mp3 spelers heeft een mens nodig? Nu gaan de burgers misschien naar een buurgemeente, maar als straks alle gemeenten elkaar in dezelfde valkuil hebben meegetrokken en overal altijd alles open is, gaan de verhoudingen vanzelf weer terug naar zoals de verhoudingen waren toen alle winkels op zondag nog dicht waren. Werkgelegenheid levert het ook niet echt op, want de baantjes die ontstaan worden gevuld met scholieren. En nu zijn er in CAO's nog salaris bonussen, maar werken op zondag word al steeds normaler gevonden. Als we het allemaal normaal vinden, krijgt er niemand meer een bonus. Ook de verpleegster, de politie agent of de brandweerman niet, die wel écht op zondag moeten werken. Enig economisch effect is er wel, want het college hoopt op een toename van impuls aankopen. Dat zijn van die aankopen waarbij mensen die het geld niet hebben iets kopen wat ze niet nodig hebben omdat iedereen het doet. Dat moet je als college toch simpelweg niet willen?

Nu is de situatie onduidelijk, dat klopt. Niemand die nog overzicht heeft welke winkels welke zondagen open zijn. Maar dat kun je ook anders oplossen. Bijvoorbeeld door alle winkels, behalve die op de Schans, op zondag te sluiten. Schaf de bestaande koopzondagen ook gewoon af. De mensen moeten maar een dag wachten om hun nieuwe bankstel uit te kiezen. Kan dat, nog een dag op je oude bank zitten? Ja hoor dat kan, Nederlanders gooien hun spullen immers ruim op tijd weg. Zo houden we de economie draaiende, we consumeren onszelf de schuldhulpverlening in. Niet omdat we het nodig hebben, maar omdat het kan.

De winkeliers zijn tegen. Dat wil zeggen: 80 procent van de winkeliers is tegen, een wel zeer ruime meerderheid. Supermarkten zijn voor. De grote winkelketens zijn voor. Die eigenaars/aandeelhouders staan op zondag ergens te golfen, terwijl minimum-loon scholieren hun vakken aan het vullen zijn. Maar de kleine winkelier, die zelf al 6 dagen in de week 12 uur per dag werkt, die moet er niet aan denken ook nog op zondag open te moeten. Die kan dat ook helemaal niet. Dus verliest de plaatselijke bakker, of de kleine witgoed winkel, weer een slag.

De zondag zou een dag voor  bezinning en rust moeten zijn. Gelovig of niet, dat doet niet ter zake. Een dag in de week om te onthaasten. Een dag in de week om met alle gezinsleden gezamenlijk en tegelijkertijd aan een tafel een maaltijd te nuttigen. En een gesprek met elkaar te voeren. Een dag in de week om bij oma op bezoek te gaan, zodat die tenminste een dag in week wat aanspraak heeft. Met zijn allen een dag in de week uit de mallemolen van de 24 uurs economie.

Spoorwegovergang Guisweg: wil iedereen gelijk oversteken?

Soms begrijpt echt de hele raad wat de bevolking dwars zit. De spoorwegovergang in de Guisweg is er zo een. Want welke Zaanse automobilist heeft daar niet al een keer twintig minuten moeten wachten terwijl de ene na de andere trein voorbij schuift. Of erger nog, bij station Koog-Zaandijk stilstaat. Er komen zoveel treinen voorbij dat ondergetekende meestal op de fiets naar de Bannehof gaat, zodat ik het tunneltje kan gebruiken. Voor mensen die me niet kennen, dat zegt veel. En het wordt waarschijnlijk allemaal nog erger, als de NS zonder spoorboekje gaat rijden. Sombere scenario's gaan er vanuit dat de spoorbomen van elk uur veertig minuten gesloten zullen zijn.

Probleem is helder en de raad eensgezind. Dat zou tot soepele besluitvorming moeten leiden, maar helaas. Er zijn zes voorlopige varianten voor een nieuwe ongelijkvloerse kruising bedacht. Ik zal u de details besparen, want er is er slechts één relevant detail: alle zes varianten zijn te duur. Zaanstad kan het niet betalen, ondanks de al vergaarde subsidies. Dus moeten externe partijen meebetalen. Wethouder Straat denkt aan de provincie, Pro-rail en de stadregio Amsterdam. Want, is de redenering van de wethouder, die partijen hebben ook allemaal belang bij een oplossing. Om die partijen over te halen moet er een verkenner (kost 10.000 euro) met de partijen gaan praten met als inzet het lospeuteren van vele miljoenen. Ze mogen dan zelf een voorkeursvariant aangeven. Om dat goed te kunnen doen moeten er een aantal varianten nog wat beter worden uitgewerkt, en moet er propaganda materiaal gemaakt worden in de vorm van filmpjes, zodat iedereen wel goed begrijpt hoe groot het probleem wel niet is. Kosten dezes: 190.000 euro extra.

Ik ben daar kritisch over. Het zal wellicht onmogelijk blijken om de goedkoopste variant te realiseren. Waarom zou je nog geld investeren in het onderzoeken van allerlei duurdere varianten? Toen ik het zei tijdens het Zaanstad Beraad kreeg ik het verwijt een boekhouder te zijn en voor een dubbeltje op de eerste rij te willen zitten.

De meeste raadsleden lijken te hopen dat de verkenner een van de mogelijke partners over kan halen tientallen miljoen mee te betalen aan een duurdere (dus betere, ik erken het meteen) variant. Positivisme of naïviteit? Met de NS en aan de NS gelieerde bedrijven hebben we al veel ervaring opgedaan met bouw van het gemeentehuis. Weinig positieve helaas. De provincie moet net zo zwaar bezuinigen als alle andere overheden. En de stadsregio heeft ook echt geen 20 miljoen rondslingeren waarvan ze niet weten wat ze ermee moeten doen. Bovendien, dit probleem is vooral een probleem voor Zaanstad. Het lijkt weinig realistisch om te hopen op een forse financiële bijdrage van deze partners. We kunnen ook voor 10.000 euro Eindejaarsloten kopen en hopen dat we de hoofdprijs winnen. Deze strategie lijkt me ongeveer even kansrijk.

Het probleem is helder en acuut. Neem de goedkoopste variant als uitgangspunt en ga daarmee naar mogelijke partners om te kijken of ze willen meebetalen. En als die partijen dan zelf met een variant komen die nog 20 miljoen meer kost, vraag dan meteen of deze partner die investering er voor over heeft. Op die manier weet je het snelst waar je aan toe bent, en welk plan kansrijk. De burgers van Zaanstad verdienen het niet om meegenomen te worden in een illusie die dan uiteindelijk alleen maar voor teleurstelling gaat zorgen.

Klachten over reclame

Er waren dit jaar veel klachten over reclame, zo kopt de NOS. Dat snap ik prima, ik irriteer me ook al snel. Grappig is dan wel dat ik me niet zo zeer erger aan de de reclames die de meeste klachten opgeleverd hebben. De reclames waar ik me echt aan erger zijn op het oog onschuldig, maar kijk er eens goed naar.

Ik heb het bijvoorbeeld over deze van Campina. Nederlandse boeren verzorgen hun koeien goed, uiteraard. Maar het is niet alsof Duitse koeien zware metalen voor hun ontbijt en dioxine voor de lunch krijgen. Storender wordt het nog bij deze reclame van Milner, een merknaam van Campina. Volgens deze reclame is er een ideale wereld waarin de mensen blond haar en blauwe ogen hebben en in een dorp wonen. En tussen al deze Germanen mag dan ook nog 1 volledig geïntegreerde Fatima wonen.  Zonder hoofddoekje.

Beide reclames proberen schaamteloos in het haken op gevoelens van nationalisme en xenofobie. Wat uit het buitenland komt is slecht, en wat ideaal is komt uit Nederland. En de aanwezigheid van "Fatima", maakt het nog erger, want omdat de reclame makers zich blijkbaar bewust zijn van de toon, stoppen ze "Fatima" in de reclame zodat ze later kunnen ontkennen nationalistisch en xenofoob te zijn.

De werkelijkheid is natuurlijk anders. Frieslandcampina is een multinational, met zuivel verwerkende bedrijven verspreid over Europa, en ongetwijfeld bereid om zaken te doen met iedereen. Maar de marketingmensen van Campina zijn niet te beroerd om deze onderbuik gevoelens te gebruiken om hun melk te slijten. En blijkbaar werkt dat dan ook nog.